Pup

Pup ili pupoljak je embrionski ili nerazvijeni dio izdanka, koji se nalazi na stabljici odnosno u podnožju lista.

Iz pupa se razvija izdanak. Može neko vrijeme mirovati pa se kasnije aktivirati. Razvoj pupova zove se pupanje. Neki pupovi prekriveni su ljuskama i dlačicama kao zaštitom, pogotovo u područjima oštre, surove klime. One štite najnježnije dijelove pupa. Ponekad je pup prekriven i tvarima koji ga štite. Pup bez ljuski zove se goli pup.

Vršni ili terminalni pup nalazi se na vrhu stabljike, a ostali su postrani ili lateralni pupovi. Ako vršni pup propadne, kod nekih vrsta, neki drugi pup preuzet će njegovu ulogu. Na stabljici mogu biti raspoređeni naizmjenično ili nasuprotno. Pupovi mogu poslužiti otkrivanju o kojoj se vrsti drveća radi, pogotovo u zimskim mjesecima, kada listopadno drveće nema lišće. Pupovi se razlikuju po boji, položaju i dr.

Adventivni pupovi nalaze se na neuobičajenim mjestima, npr. ispod kore ili na korijenu. Spavajući pupovi su oni koji će mirovati preko zime i aktivirati se u proljeće. Dormantni pupovi mirovat će nekoliko godina. Iz vegetativnih pupova razvit će se listovi, a iz reproduktivnih pupova uz listove, razvit će se i cvjetovi, a iz njih plodovi.

Pregled

Pupoljci mnogih drvenastih biljaka, osobito u umjerenim ili hladnim klimatskim uvjetima, zaštićeni su pokrovom od modificiranih listova koji se nazivaju ljuske i koji čvrsto obuhvaćaju osjetljivije dijelove pupoljka. Mnoge ljuske pupoljaka prekrivene su gumastom tvari koja služi kao dodatna zaštita. Kad se pupoljci razviju, ljuske se mogu donekle povećati, ali obično samo otpadnu, ostavljajući niz vodoravno izduženih ožiljaka na površini rastuće stabljike. Pomoću ovih ožiljaka može se odrediti starost svake mlade grane, budući da svake godine rast završava stvaranjem pupova, čijim formiranjem nastaje dodatna skupina ožiljaka od ljuski pupova. Kontinuirani rast grane uzrokuje brisanje ovih ožiljaka nakon nekoliko godina, tako da se ukupna starost starijih grana ne može odrediti na ovaj način.

Kod mnogih biljaka ljuske se ne stvaraju preko pupa, pa se pupoljak tada naziva goli pupoljak. Sićušni nerazvijeni listovi kod takvih pupova često su pretjerano dlakavi. Goli pupoljci nalaze se kod nekih grmova, poput nekih vrsta ruja i viburnuma (Viburnum alnifolium i V. lantana) te kod zeljastih biljaka. Kod mnogih od potonjih, pupoljci su još više reducirani, često se sastoje od nediferenciranih masa stanica u pazušcima lišća. Završni pupoljak nalazi se na kraju stabljike, a bočni pupoljci nalaze se sa strane. Glavica kupusa (vidi Brassica) je izuzetno veliki terminalni pup, dok su prokulice veliki bočni pupovi.

Budući da se pupoljci stvaraju u pazušcima listova, njihov je raspored na stabljici isti kao i kod listova. Postoje naizmjenični, nasuprotni i kovrčasti pupoljci, kao i završni pupoljak na vrhu stabljike. Kod mnogih biljaka pupoljci se pojavljuju na neočekivanim mjestima: oni su poznati kao adventivni pupoljci.

Često je moguće pronaći pupoljak u izvanrednom nizu stupnjevanja ljuski pupa. Kod buckeyea, na primjer, može se vidjeti potpuna gradacija od malih smeđih vanjskih ljuski preko većih ljuski koje kada se razviju postanu donekle zelene do unutarnjih ljuskica pupoljka, koje su izrazito lisnate. Takav niz sugerira da su ljuske pupoljka zapravo listovi, modificirani da zaštite osjetljivije dijelove biljke tijekom nepovoljnih razdoblja.

Pup – Vrste

Pupoljci su često korisni u identifikaciji biljaka, posebno za drvenaste biljke zimi kada lišće opadne. Pupovi se mogu klasificirati i opisati prema različitim kriterijima: položaju, statusu, morfologiji i funkciji.

Source:  WIKIPEDIA